Túi thừa Meckel là gì? Các biến chứng và cách điều trị

Túi thừa Meckel là một bất thường về ống tiêu hóa thường gặp nhất. Tuy nhiên, chỉ khoảng 4% các trường hợp có biểu hiện viêm và đau trong suốt cuộc đời. Số còn lại có thể chung sống với nó mà không có triệu chứng.

Khái niệm

Túi thừa Meckel là một cấu trúc khá hiếm gặp nằm tại ruột non (đoạn hồi tràng). Chúng xuất hiện ở 2% dân số và được phát hiện đầu tiên bởi nhà giải phẫu học Joham Friedrich người Đức vào thế kỷ 19.

Ở người bình thường, trong giai đoạn bào thai, cấu trúc này sẽ teo đi và biến mất vào tuần thứ 6. Nếu không, chúng sẽ dính vào chung với ruột. Từ đó tiếp tục phát triển và tồn tại đến khi trưởng thành.

Phần lớn người có túi thừa sẽ không biểu hiện lâm sàng. Tuy nhiên, chúng rất dễ bị thủng hoặc xuất huyết, gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo nên cắt bỏ túi thừa Meckel nếu tình cờ phát hiện trong lúc phẫu thuật.

Vị trí

Túi thừa Meckel thường nằm ở bờ tự do của hồi tràng, cách van hồi manh tràng khoảng 60 cm. Chúng có chiều dài trung bình từ 1-7 cm, với đường kính trung bình là 1,5 cm. Một số trường hợp chúng có thể dài đến 20 cm, gây xuất huyết, tắc ruột và hoại tử.

Bản chất

Trong phần lớn trường hợp, cấu trúc của túi thừa Meckel tương tự như hồi tràng ở ruột non và không có triệu chứng.

Tuy nhiên, nhiều trường hợp niêm mạc của chúng lại có cấu trúc mô dạ dày (18%) hoặc mô tuỵ (5%). Đây là hai loại mô chủ yếu gây ra biến chứng tại ruột, đặc biệt là xuất huyết (chiếm 77% ca bệnh).

Triệu chứng

Triệu chứng thường xuất từ lúc nhỏ (dưới 5 tuổi), với tỷ lệ nam cao hơn nữ (2:1). Nguyên nhân hay gặp là do túi thừa bị chui ngược vào trong lòng ruột non dẫn tới tắc nghẽn.

Ngoài ra, ruột non bị xoắn quanh túi thừa cũng là một lý do phổ biến khác gây viêm, đau và hoại tử. Những biểu hiện lâm sàng thường gặp nhất ở bệnh nhân là tắc ruột, xuất huyết tiêu hóa và viêm. Khoảng 69-100% người bệnh thường có ít nhất một trong ba triệu chứng kể trên. Vì vậy, cần nghĩ đến tình trạng viêm túi thừa Meckel khi bệnh nhân có xuất huyết tiêu hóa, tắc, viêm hoặc thủng ruột mà không rõ nguyên nhân.

Tắc ruột:

Thường gặp nhất (35% ở người lớn và 60% ở trẻ em). Nguyên nhân chủ yếu là do lồng ruột. Ngoài ra, một số lý do khác có thể gặp là xoắn ruột và thoát vị Littre.

Các triệu chứng của tắc ruột bao gồm sốt, buồn nôn, nôn, đau bụng, đôi khi phân có máu.

Xuất huyết tiêu hoá:

Chiếm 31% các trường hợp. Biểu hiện thường gặp ở bệnh nhân là đi cầu phân dính máu, hoặc máu chảy ra từ trực tràng.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do cấu trúc niêm mạc của túi thừa Meckel giống với dạ dày. Khi nhiễm Helicobacter pylori, chúng có thể đi đến đây và gây loét, từ đó dẫn đến chảy máu.

Viêm túi thừa Meckel:

Khoảng 21% trường hợp có biểu hiện viêm túi thừa, trong đó chủ yếu là người lớn. Biến chứng này xảy ra thường xuyên hơn ở người mắc bệnh Crohn.

Tình trạng viêm xảy ra là do túi thừa bị tắc nghẽn bởi thức ăn, ký sinh trùng, khối u hoặc dị vật. Từ đó sẽ làm vi khuẩn trong túi thừa tăng sinh quá mức, gây nhiễm trùng và biểu hiện viêm.

Biểu hiện khác:

Ngoài ra, người bệnh cũng có một số triệu chứng khác hiếm gặp hơn là:

• Thoát vị rốn.
• Nhiễm ký sinh trùng trong túi thừa.
• Khối u:Thường xuất hiện sau 60 tuổi. Những loại có thể gặp là sarcoma, ung thư biểu mô tuyến, u lympho và u mỡ.
• Thủng ruột: Rất hiếm xảy ra, chủ yếu do dị vật hoặc hoại tử.

Chẩn đoán

Việc phát hiện bệnh túi thừa có thể nhờ vào X quang, siêu âm, CT, chụp mạch máu, MRI nhưng tỷ lệ khá thấp. Tuy nhiên, các phương tiện này rất hữu ích trong việc chẩn đoán trường hợp có biến chứng. Đồng thời, chúng cũng hỗ trợ cho việc phẫu thuật được chính xác hơn.

X quang:

Rất khó để phát hiện nếu bệnh nhân không bị viêm túi thừa Meckel. Nếu trong trường hợp viêm, trên X quang sẽ có khối mô mềm, cản quang ở hố chậu phải.

Đồng thời, các quai ruột non cũng sẽ bị đẩy lệch, biểu hiện rõ hơn trên phim chụp có chất cản quang Barium.

Ngoài ra, nếu có biến chứng thủng túi thừa, X quang sẽ cho hình ảnh tràn khí màng bụng.

Siêu âm/CT scan:

Thấy được một cấu trúc dạng nang hoặc túi không đồng nhất, nhô ra từ hồi tràng. Đôi khi dễ gây nhầm lẫn với ruột thừa, nhất là khi chúng ở gần vị trí nhau.

Chụp mạch máu (DSA):

Việc chụp động mạch mạc treo tràng trên sẽ giúp phát hiện vị trí chảy máu trong xuất huyết tiêu hoá. Đây cũng là kỹ thuật giúp chẩn đoán túi thừa Meckel.

Điều trị

Phẫu thuật là cách điều trị túi thừa Meckel tốt nhất hiện nay. Việc phẫu thuật có thể thực hiện bằng mổ hở hoặc mổ nội soi, với mục đích cắt bỏ túi thừa hoặc một đoạn ruột có chứa chúng.

Hiện nay, phẫu thuật nội soi được ưa chuộng hơn do có tính hiệu quả và an toàn cao (giảm nhiễm trùng sau mổ).

Nếu tình cờ phát hiện túi thừa Meckel trong lúc phẫu thuật vùng bụng, cần cắt bỏ nếu thỏa một trong các tiêu chí sau:

• Bệnh nhân nam.
• Dưới 50 tuổi.
• Túi thừa dài trên 2 cm.
• Có cấu trúc mô học bất thường.
• Bị xơ hóa hoặc giãn rộng.

Chia sẻ bài viết: